چگونه به کلاس اولی‌ها کمک کنیم ؟

تاریخ: 1388/05/25




مقدمه:
پدر و مادر نخستین آموزگاران کودک خودند و حتی تا سال‌های اولیه‌ی آموزش رسمی مدرسه نیز ، شاید مهم‌ترین معلمان فرزندانشان باشند. آن‌ها می‌توانند دانش پایه و مهارت‌های لازم برای تجربه کردن و اندیشیدن را به کودک بیاموزند . کودک خواندن و نوشتن را از طریق دیدن ، گوش دادن ، گفتن و عمل کردن یاد می‌گیرد . این مهارت‌ها ابزارهای اصلی دریافت و درک ایده‌ها ، نگرش‌ها ، افکار و مبانی تعلیم و تربیت‌اند .
پایه و اساس همه‌ی یادگیری‌ها زبان و کسب مهارت‌های کلامی است . به کارگیری یک زبان و تسلط در آن ، چه از راه گفتن و شنیدن و چه از راه خواندن و نوشتن ، چیزی جز به کاربردن و کشف رمز‌ها و نشانه‌های زبان نیست . در حقیقت ، کاربردن و کشف رمزها و نشانه‌های زبان نیست . در حقیقت ، کودک با تمرین و پرورش این مهارت‌ها ، چه در خانه و چه در مدرسه ، سعی می‌کند نیازهای خود را متناسب با اهداف و مقاصد آینده‌ی زندگی خویش برآورده کند .
در زبان سمعی (یعنی ، گفتن و شنیدن) ، کودک این نشانه‌ها را به صورت صداها و آواهای گوناگون به کار می‌برد که اگر آن‌ها را بارها نشنود و تکرار نکند ، یادگیری حروف برایش دشوار خواهد بود . در زبان بصری (یعنی خواندن و برایش دشوار خواهد بود . بارها کلمات و واژگان گوناگون را از طریق گوش دادن ، شنیده است. به عبارت دیگر ، کودک تا کلمات را نشنود و به معنی و مفهوم آن‌ها پی‌نبرد. هرگز نمی‌تواند آن‌ها را برای بیان مقصود و خواست‌های خود در جملاتش به کاربرد . از طرف دیگر ، او باید زبان سمعی را خوب آموخته باشد تا بتواند بعدها رمزها و نشانه‌های بصری را به آسانی شناسایی کند .
در موارد بسیاری مشاهده می‌شود کودکانی که در محیط خانه و خانواده هنوز موفق نشده‌اند زبان سمعی را خوب یاد بگیرند ، زمانی هم که وارد مدرسه می‌شوند ، با مشکلات زیادی در زمینه‌ی یادگیری زبان بصری روبه‌رو می‌شوند . در حقیقت ، چنین دانش‌آموزانی نه صحبت‌های آموزگارانشان را می‌توانند بفهمند و نه آمادگی آموختن خواندن و نوشتن را مدرسه می‌شود . در حالی که اگر به نقش آموزش‌های والدین و آموزگارانی دوران ابتدایی در امر یادگیری این مهارت‌ها توجه و دقت کافی شود ، کودکان قادر خواهند بود نخستین مراحل زبان‌آموزی را که پایه‌ای نخستین مراحل زبان‌آموزی را که پایه‌ای برای مطالعات سال‌های متوسطه و پیشرفته خواهد بود ، با موفقیت بیاموزد . در این مقاله سعی شده است راهکارهای ملی و ساده‌ای برای پرورش و ارتقای مهارت‌های گوش دادن ، صحبت کردن ، خواندن و نوشتن در کودکان به ویژه نوآموزان کلاس اول ، معرفی گردد .
پرورش مهارت گوش دادن
1- اغلب کودکان نوآموز اطلاعات و دانسته‌های خود را از طریق گوش دادن به سخنان و گفته‌های آموزگارانشان یا بلندخوانی کتاب برای آن‌ها به دست می‌آورند و هر چند کلاس اولی‌ها تازه خواندن را شروع کرده‌اند ، اما شنودگان فعال و دقیقی‌اند .(زمانی که دانش‌آموز گوش به کتابی علمی ، تاریخی ، داستانی و ... می‌سپارد ، به خوبی مطالب و موضوعات آن را در خاطرش نگه می‌دارد و چنان چه بعدها آن کتاب را دوباره برایش بخوانند ، پیش‌تر مطلب را به یاد می‌آورد. این امر بدان دلیل است که کودک در ابتدا توجه خاصی به نحوه‌ب نگارش واژگان ندارد و فقط موضوع را دنبال می‌کند.
2- بسیاری از کلاس‌ اولی‌ها از شنیدن داستان‌ها و ماجراهای طولانی لذت می‌برند. از این رو می‌توانید علاوه بر کتاب‌های مصور داستانی ، قصه‌ها و داستان‌هایی برای آنان بخوانید که شامل چند فصل باشد ، تا او بتواند ماجرایی نسبتا طولانی را دنبال کند .
3- کلاس اولی‌ها بیشتر معانی لغات را از طریق شنیدن داستان‌ها یا توضیاتی که والدین و مربیانشان هنگام خواندن کتاب به آن‌ها می‌دهند ، یاد می‌گیرند . بچه‌‌های بزرگ‌تر یا بزرگسالان ، لغات تازه را از طریق خواندن کتاب‌های جدید می‌آموزند ، اما کلاس اولی‌ها هنوز مهارت خواندن را یاد نگرفته‌اند و این موضوع در مورد آنان صدق نمی‌کند . نوآموز کلاس اول تنه می‌تواند کتاب‌های آسانی را که لغات ساده و کمی دارند و در عین حال بیش‌تر آن‌ها را نیز می‌داند ، بخواند . این کودکان به کتاب‌هایی احتیاج دارند که گنجینه‌ی لغات آن‌ها را گسترش دهد و این موضوع از طریق بلندخوانی کتاب برای آن‌ها (گوش دادن) و گفت‌وگو‌های روزانه‌ای که با والدین ، معلمان و نزدیکان خود دارند ، مسیر می‌شود .
4- کلاس‌ اولی‌ها ضمن گوش دادن به داستان‌ها یاد می‌گیرند که شنونده‌های خوبی در سر کلاس باشند . دانستن قوانین مربوط به مکالمات مثل: رعایت نوبت ، جمله‌سازی ، بیان صحیح ساختار عبارت و ... از مهارت‌هایی است که از طریق خواندن به دست می‌آید . کودکانی که این نکات را حین صحبت کردن رعایت می‌کنند ، بهتر می‌توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند و مقصودشان را در قالب کلمات بیان نمایند .

به آن‌چه می‌خوانند خوب گوش کنید
1- کودکان را تشویق کنید تا اشتباهاتی را که ضمن خواندن مطلبی مرتکب می‌شوند ، تصحیح کنند . وقتی کودک کلمه‌ای را اشتباه تلفظ کند ، می‌توان از او پرسید :" آیا صدای حروف را درست خواندی؟" و سپس او را راهنمتیی کرد تا کلمه یا جمله‌ی فوق را دوباره بخواند. البته ارگ کودک نتوانست شکل درست کلمه یا جمله را بگوید ، یا با آن کلمه آشنا نبود ، یا فراموش کرده بود ، خودتان شکل صحیح و معنی کلمه(جمله) را بگویید . اگر کودک معنی عبارت یا کلمه را به بیان دیگری برایتان تعریف کرد ، نشان می‌دهد که او مفهوم موضوع را درک کرده است و نیازی به موشکافی بیش‌تر نیست .
2- دوباره خوانی کتاب‌ها ، موجب تقویت مهارت خواندن در کودکان می‌شود .کلاس‌ اولی‌ها از این که یک کتاب را چندین بار بخوانند ، خیلی لذت می‌برند . اگر روزی فرزندتان کتابی را برای شما بخواند و شما از نحوه‌ی خوندن او تعریف کنید ، مطمئن باشید که مشتاقانه آن کتاب را برای تمام اعضای خانواده خواهد خواند . هر چند که خواندن کتاب‌های جدید برای گسترش گنجینه‌ی لغات کودک مفیدند ، اما آن‌چه دوباره خوانی کتاب‌ها به او می‌دهد ، روان خوانی ، بیان با احساس جملات و توجه به شیوه‌ی نگارش و کلمات متن است.
3- دقت کنید که کودکان کتاب‌های مناسب سطح سواد خود را انتخاب کنند . گاهی خواندن کتاب‌های دشوار و سخت برای کودکان ، خستگی ، ناکامی و بی‌انگیزگی به دنبال دارد . کتاب‌های متناسب با سطح سواد کودک ، کتاب‌هایی‌اند که کودک بتواند آن‌ها را با کم‌ترین کمک بزرگسال (والدین ، مربیان و اطرافیان) بخواند . بعضی از این کتاب‌ها توسط ناشرین مخصوص کودکان (انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ، انتشارات مدرسه ، انتشارات سروش و ...) چاپ شده‌اند و در کتاب‌خانه‌های مدارس قابل دسترسی‌اند .
4- کتاب‌های مورد علاقه‌ی کودک را (داستانی ، تخیلی ، افسانه‌ای و ...) در اختیارش قرار دهید . با معرفی انواع کتاب‌های مخصوص کودکان در زمینه‌های گوناگون ، امکان گزینش نوع کتاب را برای فرزندتان فراهم کنید .
5- کودک را تشویق کنید که هر روز کتابی را با صدای بلند برای شما بخواند . نوآموزان کلاس اول نیاز به تمرین و زیاد خواندن برای بهتر خواندن دارند . سعی کنید هر روز زمنی را به خواندن برای کودک و گوش دادن به کتاب‌خوانی او اختصاص دهید . بسیاری از نوآموزان از این که بتوانند برای خواهر ، برادر یا دوستانشان کتاب بخوانند ، خیلی لذت می‌برند . گروه دیگر شاید از ضبط کردن صدایشان بر روی نوار و شنیدن مجدد آن لذت ببرند ، در هر صورت خواندن با صدای بلند ، انگیزه‌ای برای خواندن بیش‌تر آن‌ها می‌شود .

پرورش مهارت صحبت‌کردن
1- بچه‌های 8-7 ساله دوست دارند آن چه را در طول روز دیده و شنیده‌اند ، برای دیگران تعریف کنند. آن‌ها ضمن صحبت کردن باید نکات بسیاری را رعایت کنند . گفت‌وگوهای کلاس اولی‌ها درباره‌ی موقعیت‌های گوناگون روزانه ، افرادی که با آن‌ها در تماس‌اند و آن‌چه فکر و تصور می‌کنند و ... می‌باشد . آن‌ها تمایل دارند داستان‌هایشان را با تمام جزئیات شرح دهند و این امر در حالی است که هنوز قادر نیستند مطالب خود را خلاصه کنند .
2- کلاس اولی‌ها معنای بیش از هزاران واژه را می‌دانند ، با واژه‌های تازه‌تر هن از راه‌های دیگری ، از جمله صحبت کردن با اطرفیان ، گوش دادن به کتا‌ب‌هایی که برایشان بلند خوانده می‌شود و صحبت‌هایی که در خانه و مدرسه می‌شوند ، یاد می‌گیرند.
3- کلاس اولی‌ها شیفته‌ی تعریف کردن موضوعات کتاب‌هایی‌اند که خودشان خوانده‌اند یا شنیده‌اند ، صحبت کردن صحیح با کودکان کلاس اول به آن‌ها کمک می‌کند تا تلفظ درست ، معانی و مفاهیمی را که خودشان می‌خوانند یا برایشان خوانده می‌‌شود ، بهتر بفهمند . آن‌ها می‌توانند درباره‌ی موضوعات مختلف ، ماجراهای داستان‌ها یا برداشت‌های خودشان از وقایع گوناگون صحبت کنند . آن‌ها به راحتی می‌توانند موضوع داستان را به زندگی‌شان ارتباط و تعمیم دهند و نیز دیدی انتقادی به آن‌چه می‌شنوند ، داشته باشند .
4- گفت‌وگوهای بچه‌های کلاس اولی‌ بسیار غنی‌تر و پیچیده‌تر از نوشته‌هایشان است . آن‌ها در نوشته‌های خود تنها از کلمات ساده ، روان و محدودی که می‌توانند بنویسند ، استفاده می‌کنند . در حالی که آن‌چه تعریف می‌کنند ، از کلمات و عبارات بیش‌تر و مشکل‌تری تشکیل شده است . این ویژگی در تمامی نوآموزان کلاس اول عمومیت دارد و برای مثال ، وقتی از آن‌ها می‌خواهید درباره‌ی حیوانی مثل سگ صحبت کنند ، شاید بتوانند ده‌ها جمله درباره‌ی سگ بگویند . ولی وقتی می‌خواهند همان موضوع را بنویسند ، نوشته‌شان به چند جمله‌ی کوتاه و ساده منحصر می‌شود .

به صحبت‌های بچه‌ها خوب گوش کنید
1- به منظور تقویت مهارت‌های کلامی کودکان (مثل ، افزایش گنجینه‌ی لغات ، جمله‌بندی صحیح ، تمرین صدا آموزی) بازی‌هایی با کودک انجام دهید که از زبان و فکر آن‌ها استفاده کند . یکی از بازی‌هایی که کودکان ار انجام آن لذت می‌برند ، "اسم بازی" است . در این بازی نفر اول ، اسمی را می‌گوید و نفر بعد باید با حرف پایانی آن ، اسم دیگری بگوید و همین‌طور ادامه می‌دهند . "اسم بازی" می‌تواند از اسم افراد ، حیوانات ، اشیا ، شهرها ، خوراکی‌ها و ... باشد .
جدول حل کردن ، مرتب کردن حروف کلمات به هم ریخته ، تکیمل جملات ناقص ، شعرخوانی و ... همگی از جمله‌بازی‌های دیگر کلامی‌اند.
2- کودک را تشویق کنید تا درباره‌ی معانی و نوع ترکیب کلمات گوناگون از شما پرس و جو کند . اغلب والدین و مربیان مرتبا در حال پاسخ‌گویی به سوالات بچه‌ها هستند. حال اگر آن‌ها را تشویق کنیم تا این عادت پسندیده‌ی خود را با کلمات ، عبارات و معانی آن‌ها نیز تعمیم دهند ، گام با ارزشی برای گسترش فهم ادبی کودک برداشته‌ایم. از آن‌ها بخواهید زمانی که کلمه یا عبارتی را می‌شنوند که معنی آن را نمی‌دانند ، آن را از شما بپرسند ، یا حتی خودتان اگر با لغتی ناآشنا روبرو می‌شوید ، آن را با صدای بلند تکرار کنید و با کمک کودک ، در صدد یافتن معنی آن در فرهنگ لغات برآیید. کنجکاوی شما درباره‌ی درک معانی لغات جدید ، انگیزه‌ی کودک را برای آشنا شدن با کلمات دیگر تقویت می‌کند .
3- همواره به دنبال یافتن ریشه و معنی کلمه‌های جدید باشید . این کار به کودک کمک می‌کند تا هنگم مطالعه‌ی متن‌های مختلف ، معانی لغت‌ها را بداند و در جملات و عباراتش بهتر از آن‌ها استفاده کند . گاهی بچه‌ها معنی لقب‌های گوناگونی را که به یکدیگر می‌دهند ، یاد می‌گیرند ، گاهی سوالاتی از شما می‌پرسند که پاسخ ساده‌ای دارد (مثل : وزغ نوعی قورباغه است) و گاهی هم با لغاتی آشنا می‌شوند که ایده‌های جدیدی در سر آن‌ها می‌پروراند . برای مثال ، وقتی آن‌ها کلمه‌ای مثل نیروی جاذبه‌ی زمین را می‌شنوند ، شما باید طی مثال‌های و تعریف‌های ساده‌ای که درباره‌ی آن بیان می‌کنید ، معنی جاذبه‌ی زمین را به زبان ساده برای آن‌ها شرح دهید و همین امر عاملی برای بسط اطلاعات آنان و ایجاد انگیزه‌ای برای کاوش و جست‌وجو درباره‌ی ویژگی‌های کره‌ی زمین می‌شود .
4- درباره‌ی شیوه‌های مختلف بیان جملات و عبارات گوناگون با کودک صحبت کنید تا مهارت "تفکر انتزاعی" او تقویت شود . ضمن حرف زدن با کودکان سعی کنید با استفاده از روش‌های مختلف بیانی ، مثل : ضرب‌المثل‌ها ، لفظ کلان‌ها ، شعر‌های کوتاه و ساده ، تمثیل‌ها ، معما‌ها و .... ، مفاهیم نهفته‌ی زبان و کلام را برای آن‌ها توضیح دهید تا بچه‌ها نیز بتوانند تفکر انتزاعی را در خود شکل و پرورش دهند . برای مثال ، شرح ضرب‌المثل :"جوجه را آخر پاییز می‌شمارند" ، هم برای کودکان لذت‌بخش است و هم با مفهوم انتزاعی این ضرب‌المثل آشنا می‌شوند و در صورت نیاز هم می‌توانند از آن جملات خودشان استفاده کنند .
5- شنیدن داستان‌های واقعی و داستان‌های خیالی موجب پرورش فکر و ذهن آن‌ها و درک بهتر مطلب می‌شود . یکی از بهترین شیوه‌هایی که موجب تصحیح جمله‌بندی کودکان می‌شود ، این است که از آن‌ها بخواهید ماجراهای روزانه‌شان را برایتان تعریف کنند ؛ آن‌چه برای آن‌ها اتفاق افتاده است ، آن‌چه موجب تعجب و حیرتاشان شده و آن‌چه مایه‌ی خنده و نشاطش شده است . هم چنین می‌توانید با هم داستانی بسازید و آن را بر روی کاغذ بیاورید . این کار را حتی می‌توانید در اتومبیل ، اتوبوس ، قبل از خواب و ... با هم انجام دهید . شخصیت‌های محبوب داستان‌ها را با کمک هم انتخاب کنید و بعد نوبت درباره‌ی ماجراهایی که ممکن است برای او رخ دهد ، صحبت کنید . ضمن داستان‌پردازی به نکاتی که می‌تواند ماجرای داستان را جالب‌تر و شنیدنی‌تر کند ، اشاره کنید .

پرورش مهارت خواندن
1- کلاس اولی‌ها به تدریج با سواد می‌شوند و یاد می‌گیرند که نوشته‌ها را "رمزگشایی" کنند. آن‌ها تازه با صدا و نشانه‌های آن‌ها (ارتباط بین شکل و صدای حروف) آشنا می‌شوند . مزیتی که خواندن حروف الفبا برای کودکاندارد ، آن است که توجهشان را به جزییات کلمات و صداها جلب می‌کند و از آن پس سعی می‌کنند گفته‌های خود را تصحیح کنند برای مثال ، کودکی که تا چند پیش به "آلبالو" ، "آب‌لالو" می‌گفت ، بعد از آن که نوشتن آن را یاد گرفت ، بیان خود را هم تصحیح خواهد کرد .
2- کلاس اولی‌ها قبل از آن که نوشتن بسیاری از کلمات را یاد بگیرند ، آن‌ها را از روی ظاهرشان می‌شناسند (مثل اسم خودشان ، بابا ، ماما و ...) . معمولا کلاس اولی‌ها در پایان سال اول تحصیل خود بالغ بر 150 لغت را به آسانی می‌شناسند و می‌خوانند . مشق‌های شبانه‌ی مدرسه و نوشتن مکرر کلمات ، موجب شناخت آن‌ها در جملات و عبارات مختلف می‌شود . در حقیقت ، هر چه آن‌ها را به کلماتی که از آن‌ها مشتق می‌شوند ، تعمیم دهند . برای مثال ، وقتی کلمه‌ی "سبز" را یاد می‌گیرند ، می‌توانند با استفاده از آن ، کلمه‌ی "سبزه" یا "سبزی" را شناسایی کنند.
3- کلاس اولی‌ها می‌توانند کتاب‌های ساده و آسان را به راحتی بخوانند ، اما خواندن آن‌ها معمولا کلمه به کلمه است. دانش‌آموزان کلاس اول در پایان سال تحصیلی می‌توانند کتاب‌های ساده از مجموعه کتاب‌های مخصوص گروه سنی الف و ب از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را به راحتی بخوانند و کلمات آن‌ها را به راحتی بشناسند . اغلب این بچه‌ها ، هنوز متن داستان را نمی‌توانند جمله به جمله بخوانند و به همین دلیل خواندن آن‌ها برای بار اول خیلی آهسته خواهد بود . اما چنان‌چه از آنان بخواهید که همان کتاب را چند بار بخوانند ، مهارت خواندن آن‌ها بهتر می‌شود و می‌توانند سریع‌تر و بی‌غلط‌تر بخوانند . بعضی از کلاس اولی‌ها ترجیح می‌دهند که داستان را با صدای آهسته (به اصطلاح توی دلشان) بخوانند ، این کار برای آن‌ها آسان‌تر از بلند خوانی است . ولی توجه داشته باشید ، زمانی که آن‌ها سعی می‌کنند داستانی را با صدای بلند بخوانند ، صدای خودشان را می‌شنوند و می‌توانند اشتباهاتشان را اصلاح کنند .
4- کلاس اولی‌ها می‌توانند اشتباهات خواندن خود را پیدا کنند . نوآموزان ، کلاس اولی می‌فهمند که اگر اشتباهی در خواندن داشته باشند ، معنی داستان و ماجرا تغییر می‌کند . هنگامی که کودک کلاس اول بتواند اشتباه خود را اصلاح کند ، آن را بهتر یاد می‌گیرد . در چنین حالتی خوب است کودک سعی کند جملات کتاب را دوباره خوانی کند و از طریق شناسایی کلمات آشنا ، معانی آن‌هایی را که نمی‌داند ، بیابد ؛ در غیر این صورت از پدر ، مادر یا معلم خود می‌پرسد .

تاثیر بلندخوانی در بهتر خواندن
1- قبل از خواندن ، حین خواندن و بعد از خواندن کتاب ، درباره‌ی موضوع آن توضیحاتی به کودک بدهید ؛ زیرا تذکر این نکات موجب درک بهتر مطلب خواهد شد. قبل از شروع مطالعه ، درباره‌ی عنوان کتاب برای کودک صحبت کنید . از او بپرسید :"آیا حدس می‌زنی موضوع کتاب درباره‌ی چیست؟ " ضمن خواندن کتاب ، از کودک بپرسید : "آیا می‌توانی پیش‌بینی کنی که بعد چه می‌شود؟" او را تشویق کنید تا درباره‌ی آن‌چه از کلمات ، متن و موضوع داستان می‌فهمد ، بپرسد . گاهی می‌توانید با "بلند فکر کردن" خود به کودک جهت دهید. برای مثال ، در حالی که فکر می‌کنید ، با صدای بلند از خودتان بپرسید: "نمی‌دانم چه بلایی سر شاهزادع‌ی داستان خواهد آمد؟" وقتی افکار خود را به زبان می‌آورید ، در حقیقت به کودک کمک کرده‌اید تا درباره‌ی موضوعات مختلف ماجرا فکر کند . از او بپرسید : "از کدام قسمت داستان بیش‌تر خوشت آمده است؟ چه احساسی درباره‌ی آن داستان داری؟ و ..." هدف از این کار آن است که کودک را به صحبت کردن تشویق کنید.
2- کتاب‌هایی را که خواندن آن برای کودک دشوار است ، خودتان بخوانید. یک نوآموز ، تنها می‌تواند کتاب‌های ساده و آسان را بخواند ، در حالی که وقتی شما کتابی را چند بار با صدای بلند برای او می‌خوانید ، در حقیقت به او یاد می‌دهید که به لغات ، عبارات و ایده‌ها خوب فکر کند .
3- سعی کنید کتاب‌های متنوع برای کودک بخوانید . خواندن کتاب‌های گوناگون با صدای بلند به کودک کمک می‌کند تا با طیف وسی و متنوعی از واژگان و حروف آشنا شود . علاوه بر آن با روش‌های مختلف نگارش و دانسته‌های بسیاری که می‌تواند از طریق خواندن و مطالعه کسب کند ، آشنا می‌شود . هم‌چنان که کودک مهارت‌های نوشتن را می‌آموزد ، این کار به او کمک می‌کند تا در نوشتن خود نیز از سبک‌های گوناگون استفاده کند .
4- خواندن چند کتاب از یک نویسنده این امکان را به کودک می‌دهد تا بتواند موضوعات و نوشته‌های او را با هم مقایسه کند . بعد از آن که چند کتاب از یک نویسنده برای کودک خواندید ، با او درباره‌ی شباهت‌ها ، تفاوت‌ها و وویژگی‌های مختلف نوشته‌های نویسنده صحبت کنید . از او بپرسید : "کدام کتاب نویسنده را بیش‌تر دوست‌داری؟" خواندن مجموعه داستان‌هایی که درباره‌ی یک شخصیت داستانی نوشته می‌شوند ، می‌تواند نگرش و برداشت جدیدی از زندگی در ذهن کودک ایجاد کند ، مثل : ماجراهای کلیه و دمنه ، داستان‌های پی‌پی جوراب بلند ، افسانه‌های قدیمی ، داستان‌های وروجک و نجار و ...


مهارت نوشتن
1- کودک کلاس اولی می‌تواند نوشته‌های خود را تصحیح کند . او می‌تواند با کار کردن مستمر بر روی نوشته‌های خود با اصلاح و تجدید نظر ، آن‌ها را دوباره‌نویسی کند . کودک از طریق مشاهده‌ی دقیق نوشته‌های خود می‌تواند اشتباهات آن را اصلاح کند و آن را مجددا بنویسد .
2- کلاس اولی‌ها می‌توانند با چسباندن لغات به یکدیگر کلمات تازه‌ای بسازند و هجی آن‌خا را تصحیح کنند .کلمات ساخته‌ی بچه‌ها یا نوشتن کلمات از طریق شنیدن آن‌ها راهی برای شناخت حروف و تشخیص صدای آن‌هاست . برای مثال : کلمه‌ی "صندلی" را با صدای "سندلی" شبیه سازی می‌کند و سپس درست‌نویسی آن را یاد می‌گیرد .
3- کلاس اولی‌ها در طول روز بارها به دلایل گوناگون می‌نویسد . آن‌ها خاطره نویسی می‌کنند ، احساسات خود را می‌نویسند ، فهرستی از برنامه‌های خود تهیه می‌کنند. آن‌ها هم‌چنین برای یادگیری ریاضی از کلمات یا اشکالی که فهم عدد را برایشان آسان می‌کند ، استفاده می‌کنند و یکی دیگر از علایق کلاس اولی‌ها به کار بردن هنر نوشتن در بازی‌هایشان است. برای مثال ، پیغام‌های درون بازی را یادداشت می‌کنند ، کارت درست می‌کنند یا حتی داستان‌های کوتاهی از خودشان می‌نویسند .
4- کلاس اولی‌ها از علایم نقطه‌گذاری محدودی استفاده می‌کنند. هر چند آن‌ها لایم نقطه‌گذاری در متن را می‌شناسند، اما معمولا خودشان در نوشته‌هایشان کم‌تر از آن استفاده می‌کنند . آن‌ها شاید سعی کنند از علایمی مثل نقطه ، ویرگول و علامت سوال استفاده کنند ، اما اغلب آن‌ها را در جاهای اشتباه جمله قرار می‌دهند . علاوه بر آن ، گروهی از آنان هنوز به درستی نمی‌دانند که جملاتشان کجا تمام یا شروع می‌شود .
5- کلاس اولی‌ها معمولا داستان را با زبان خودشان می‌نویسند . آن‌ها شاید از عباراتی مثل "یکی بود ، یکی نبود" یا "در گذشته‌های دور" استفاده کنند ، اما متن داستان/ هایشان را آن‌طور که تعریف می‌کنند ، می‌نویسند . آن‌ها اغلب از شخصیت‌های محبوب داستان‌هایی که خوانده‌اند ، برای داستان‌هایشان استفاده می‌کنند و درباره‌ی آن قصه‌ای می‌سازند.

توشویق به نوشتن
1- سعی کنید رویه و شیوه‌ای برای نگارش روزانه‌ی کودک ابداع کنید . برای مثال ، از کودک بخواهید درباره‌ی ماجراهای گوناگون تعطیلات ، روز تولد ، مسافرت‌های کوتاه ، گردش‌های هفتگی خود و ... بنویسد. داستان‌های او می‌تواند برگرفته از ماجراهای واقعی یا ذهنی (خیالی) وی باشد . فعالیت دیگری که کودکان نوآموز می‌توانند انجام دهند، نوشتن کارت‌های تبریک عید ، تولد ، تشکر و ... است . زمانی که بچه‌ها نوشتن را به صورت عادتی روزانه در می‌آورند ، شما نیز به آن‌ها کمک کنید تا اشتباهاتشان را تصحیح کنند و بهتر بنویسند .
2- کودکان را تشویق کنید تا داستان بنویسند و تمرکزتان بیش‌تر بر نوشتن مطلب باشد تا دیکته‌ی صحیح کلمات ، نقطه‌گذاری و پرداختن به جزییات . تاکید والدین و آموزگاران بیش‌تر باید بر این موضوع باشد که کودکان چگونه می‌توانند بر روس کاغذ بیاورند . همواره به آن‌ها تاکید کنید که حتی اگر دیکته‌ی درست واژه‌ای را نمی‌دانند ، آن را در نوشته‌شان به کار برند . منظور آن است که به دلیل نداستن دیکته‌ی لغت ، افکار خود را محدود به واژگانی که بلدند ، نکنند ، بلکه اجازه دهند فکرشان بسط و گسترش پیدا کند . زیرا به تدریج که آن‌ها به نوشتن عاد کنند ، می‌توان با تهیه‌ی فرهنگ لغت ویژه‌ی کودکان معانی و نگارش درست کلمات را نیز به آن‌ها آموخت
3- به کودکان کمک کنید تا به‌طور روزانه افکار و احساسات خود را یادداشت کنند . اغلب کلاس اولی‌ها از این که دفتر خاطرات یا یادداشتی برای خودشان داشته باشند ، احساس غرور و بزرگی می‌کنند . از آن‌جا که کودکان نوآموز هنوز درشت می‌نویسند ، شما می‌توانید به راحتی با تهیه‌ی کاغذهای نسبتا بزرگ دفترچه‌ای زیبا برای آن‌ها درست کنید تا بتوانند موضوعاتشات را راحت در آن‌‌ها جا دهند. دفترچه می‌تواند حاوی تجارب ، خاطرات ، رویدادها و ماجراهای جالب کودک باشد .
4- زمانی که کودک در حال نوشتن درباره‌ی موضوع بخصوصی است ، حواس او را با ایده‌ها و نظرهای خود پرت نکنید. گاهی کودکان مرتب درباره‌ی یک شخصیت می‌نویسند ، این کار موجب تمرکز بیش‌تر آن‌ها بر ماجراهای شخصیت داستانشان می‌شود و به آن‌ها کمک می‌کند تا روند ماجرایی را در ذهن خود دنبال کنند .

 

بستن مطلب